Cyberpunk stond ooit bekend als een belangrijk genre van antikapitalistische fictie. Vandaag is het gereduceerd tot een coole retro-esthetiek, zoals de videogame Cyberpunk 2077 bewijst.

Tijd is geld in het kapitalisme. Het transport van grondstoffen, goederen en werkkrachten vraagt tijd en kost geld – twee zaken die de kapitalist wil minimaliseren. Dit vormt de bron van onze irrationele mobiliteit en het verkeerskluwen.

Het huidige mobiliteitsbeleid is gebaseerd op op het individu gerichte en sociaal onrechtvaardige maatregelen die het milieu maar in geringe mate positief beïnvloeden. Een andere, collectieve aanpak is mogelijk.

Rekeningrijden privatiseert het gebruik van de openbare ruimte. Kwesties van mobiliteitsbehoeften en vervoersarmoede worden herleid tot één vraag: “Hoeveel ben ik bereid te betalen om te rijden?”

De massale elektrificatie van het wegvervoer is een sociale en ecologische warboel. Er bestaat echter een solidair en minder destructief alternatief om op duurzame wijze aan Europa’s mobiliteitsbehoeften te voldoen.

Thuiswerkers hebben met andere werknemers gemeen dat ze op digitale wijze in het oog worden gehouden. Maar wie wind zaait, zal storm oogsten.

Complotdenken geeft een duidelijk antwoord op de terechte vraag hoe in een wereld die voorgesteld wordt als een wereld van gelijken, de belangen van elites systematisch voorrang krijgen op de belangen van de meerderheid. Maar voor een beter antwoord op die vraag hebben we een ander ideologisch kader nodig.

Na de Tweede Wereldoorlog was de Communistische Partij van Frankrijk de grootste partij met liefst een miljoen leden. Dit jaar viert ze haar honderdste verjaardag. Het debat over de oprichting van die “partij van en voor de werkende klasse” is nog altijd zeer actueel.

De Commune van Parijs van 1871 was de eerste poging om een arbeidersrepubliek op te bouwen. 99 %’ers avant la lettre. Om de dag van haar oprichting te vieren, herdrukt Lava het voorwoord van Friedrich Engels bij Marx’ De burgeroorlog in Frankrijk, voorzien van een inleiding door Patrick Moens.

In haar boek Zijn de jaren 30 terug? zet Liz Fekete de toxische connectie tussen nieuw rechts, neoliberalisme, de marktstaat, vreemdelingenhaat, de afbraak van sociale rechten en het toenemende geweld en autoritarisme duidelijk neer.

Margarete Schütte-Lihotzky staat bekend als de ontwerper van de eerste volledig ingerichte keuken. Haar “sociale architectuur” kaderde in haar politiek, die haar tot het communistische verzet tegen het nazisme bracht.

Het coronabeleid neemt ook in België een loopje met de democratie en de rechtsstaat. Een logisch uitvloeisel van een staat die voorrang geeft aan de belangen van het bedrijfsleven op het algemeen maatschappelijk belang.

Het succes van China, een niet-kapitalistisch land dat geleid wordt door een communistische staatspartij, zal andere landen aantrekken, terwijl neoliberale mislukkingen net zullen afstoten.

Decennialang is Friedrich Engels binnen het academische marxistische discours een handige zondebok geweest. Tijd om hem in ere te herstellen.

Van Engels ziet men vaak alleen wat hij samen met Marx geschreven heeft. Dat is een fout, zeker in het geval van zijn socio-ecologische kritiek van de kapitalistische uitbuiting van de natuur.

Onderzoeksjournalist Walter De Bock baande zich een weg doorheen censuur, achterkamerpolitiek en geheime netwerken, maar de ziekte van Alzheimer sneed hem de pas af.

Het discours van de middenklasse is zeer ideologisch beladen. Het wijst op diepgaande sociale verandering en moet beschouwd worden als een ideologie van het consumentenkapitalisme dat een wereld portretteert van consumenten, zonder producenten.

In het verhaal van de staking van 1960-61 gaat de meeste aandacht veelal naar de renardisten. Toch hebben ook communistische vakbondsmilitanten een sleutelrol gespeeld bij de aftrap van de beroemdste staking van België.

De schepping en versterking van een Vlaamse bourgeoisie was een historisch doel van een deel van de Vlaamse beweging. Maar Vlaamse ondernemers houden makkelijk uitverkoop aan buitenlandse investeerders.

Antonio Gramsci staat vooral bekend als theoreticus. Voor hem waren grote ideeën echter niet het voorrecht van intellectuelen: de arbeiders moesten zelf de leiders van hun eigen organisaties worden.

Geen Vlaming, Waal of Brusselaar heeft voor nieuwe splitsingen gestemd. Maar als de dynamiek niet komt van een breed draagvlak, welke krachten kleden België dan wel steeds verder uit? Dit onderzoekt Lava 14.

Wat de coronacrisis alvast niet veranderde is de binaire opvatting dat dit land uit twee onverzoenlijk tegenover elkaar staande blokken zou bestaan.

De schijnbaar eindeloze reeks Belgische staatshervormingen hebben een etnoliberale dynamiek geïnstalleerd, waarin extreemrechts goed gedijt.

Een Vlaamse leeuw zonder of met rode nagels, de kleuren van de burgemeesterssjerp of het cultuurprotest dat geel kleurt. Het zijn uitingen van een cultuurstrijd die onze toekomst zal bepalen.

Daar waar in het algemeen de landen of regio’s de handen in elkaar slaan om ‘het samen beter te doen’, zien we in België het omgekeerde. Een vergelijking de Duitse en Belgische situatie.

De ‘Belgische’ bourgeoisie verbrokkelt en de ‘Vlaamse’ komt op. Dat is de grote tendens, maar met de termen ‘Belgisch’ en ‘Vlaams’ moet voorzichtig worden omgesprongen.

Het verband tussen de concrete geschiedenis van het liberalisme en die van het liberale wereldbeeld zit tegenstrijdig en complex in elkaar. Alexander Zevin onderzocht dit aan de hand van een 175 jaar oude krant.

Achter de COVID-19-pandemie gaat een economisch systeem schuil dat al ziek was. Het virus is slechts de aanleiding, niet de oorzaak van onze huidige malaise.

De luchtvaartsector komt door de coronacrisis in acute nood. Maar terugkeren naar oude recepten — private putten met publiek geld dichten — schuift het probleem enkel verder.

Bedrijven hebben antiracistische retoriek omarmd, maar ze zullen de uitbuiting en ongelijkheid die de beleggersklasse nodig heeft, en die de politie voor haar handhaaft, niet uitroeien. We moeten een beweging opbouwen die dit wel doet.