Het leven en werk van Samir Amin zijn een belangrijke erfenis. In dit eerbetoon sta ik kort stil bij enkele van de essentiële kenmerken van Amins analyse van het imperialisme om na te gaan hoe die ons instrumenten aanreiken om het verschijnsel vandaag te begrijpen.

Tijd is geld in het kapitalisme. Het transport van grondstoffen, goederen en werkkrachten vraagt tijd en kost geld – twee zaken die de kapitalist wil minimaliseren. Dit vormt de bron van onze irrationele mobiliteit en het verkeerskluwen.

Het huidige mobiliteitsbeleid is gebaseerd op op het individu gerichte en sociaal onrechtvaardige maatregelen die het milieu maar in geringe mate positief beïnvloeden. Een andere, collectieve aanpak is mogelijk.

Rekeningrijden privatiseert het gebruik van de openbare ruimte. Kwesties van mobiliteitsbehoeften en vervoersarmoede worden herleid tot één vraag: “Hoeveel ben ik bereid te betalen om te rijden?”

De massale elektrificatie van het wegvervoer is een sociale en ecologische warboel. Er bestaat echter een solidair en minder destructief alternatief om op duurzame wijze aan Europa’s mobiliteitsbehoeften te voldoen.

Nachttreinen zijn de voorbije 25 jaar bijna volledig verdwenen door de liberalisering van het spoor. Maar ze zijn het enige alternatief voor de ecologische en sociale ramp van het goedkope luchtvervoer.

Thuiswerkers hebben met andere werknemers gemeen dat ze op digitale wijze in het oog worden gehouden. Maar wie wind zaait, zal storm oogsten.

Complotdenken geeft een duidelijk antwoord op de terechte vraag hoe in een wereld die voorgesteld wordt als een wereld van gelijken, de belangen van elites systematisch voorrang krijgen op de belangen van de meerderheid. Maar voor een beter antwoord op die vraag hebben we een ander ideologisch kader nodig.

Na de Tweede Wereldoorlog was de Communistische Partij van Frankrijk de grootste partij met liefst een miljoen leden. Dit jaar viert ze haar honderdste verjaardag. Het debat over de oprichting van die “partij van en voor de werkende klasse” is nog altijd zeer actueel.