Vrouwen hebben altijd gevochten voor hun rechten. Zo hebben ze verschillende overwinningen geboekt : het stemrecht, gedeeltelijke loongelijkheid, het recht op abortus, de strafbaarstelling van verkrachting en vrouwenmoord, het recht op echtscheiding… Maar ondanks deze vooruitgang is volledige gelijkheid tussen vrouwen en mannen allesbehalve een verworvenheid, meer nog, sommige van deze vorderingen worden nu bedreigd.

Ook al hebben de socialistische landen het patriarchaat nooit helemaal omvergeworpen, uit de boeken van Kristen Ghodsee blijkt dat ze mechanismen hebben ingevoerd ten dienste van de vrouw. Mechanismen die het westerse feminisme nooit verworven of vaak zelfs maar overwogen heeft.

Sinds de oorlog in Oekraïne heeft de NAVO haar ambities sterk opgevijzeld. Twee procent van het BNP voor defensie isniet langer een te bereiken plafond, maar een te respecteren minimum …
En de militaire industrie is druk bezig haar werknemers onder druk te zetten terwijl onze politieke leiders elk democratisch debat over de wapenwedloop in de kiem smoren.

Op 27 januari 2019 demonstreerden 70 000 mensen in Brussel tijdens de klimaatmars. Het was de grootste mobilisatie van deze beweging in België, die wereldwijd
jongeren aanzette tot militantisme. Hoe staat de klimaat beweging er voor na vijf jaar ?

Er woedt de laatste jaren een levendig debat tussen de voorstanders van degrowth en de voorstanders van socialisme. De tegenstellingen draaien om de maatschappijvisie, de manier waarop we het kapitalisme kunnen overstijgen en wat er in de plaats moet komen. Een overzicht van de fundamentele meningsverschillen en overeenstemmingen tussen degrowth en socialisme.

Geneesheer , grootgrondbezitter en econoom William Petty was een vat vol tegenstrijdigheden. Maar zonder zijn inzichten zou de wetenschappelijke economie ondenkbaar zijn. Volgens Karl Marx is hij de “vader van de politieke economie ” en “de uitvinder van de statistiek”.

Als je wil weten en voelen wat het voor een meisje betekent om ongewild zwanger te worden in het Frankrijk van de vroege jaren 60, toen vrouwen alleen bij engeltjesmakers terecht konden , dan moet je Het voorval van Annie Ernaux lezen. De schrijfster , die in 2022 de Nobelprijs voor literatuur kreeg , schetst doorheen dat verhaal tegelijk het Frankrijk van toen. De overtuiging dat het intieme en persoonlijke tegelijk maatschappelijk is, is zowat de rode draag in al haar werk. Als arbeidersdochter met een universitaire loopbaan zoekt ze voortdurend naar een taal die haar niet vervreemdt van haar sociale wortels.

De fameuze Manouchian-groep (FTP-MOI) werd op de Affiche Rouge (Rode Affiche – een beruchte propagandaposter van het Vichy-regime, n.v.d.v.) afgeschilderd als des duivels. In de verzetsgroep zit een moedige jonge Frans-Italiaanse arbeider. Zijn levensverhaal gaat over immigratie, antifascisme, volksvoetbal en verzet. Een terugblik op een getalenteerde sportman die op 20-jarige leeftijd werd doodgeschoten.

In België schuift men de verantwoordelijkheid voor de groene transitie af op de mensen door middel van belastingen, elektrische auto’s en dure renovaties. In Cuba is er het ‘Tarea Vida’, een transformatieplan dat de klimaatbeweging wereldwijd inspireert.

Van meer emissiehandel en koolstoftaksen wordt het klimaat niet beter. Ook uw factuur wordt er niet lichter op. Wel blijven de grootste vervuilers gespaard. Hoog tijd om de groene transitie uit de tentakels van de multinationals te halen.

De nieuwe industriële politiek van de VS is een verderzetting van het militaire keynesianisme van de Koude Oorlog. EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen spoort de Europeanen aan om naar de pijpen van Washington
te dansen.

Om de strijd aan te gaan met de vermogende klasse, die de klimaatcrisis aandrijft, heeft de klimaatbeweging een duidelijke strategie nodig met wortels in de werkende klasse.

Door naast haar relaties met westerse landen ook het economische partnerschap met China te versterken, kiest de Democratische Republiek Congo resoluut voor multilateralisme. De grootste uitdaging voor het land is om de overvloedige grondstoffen in dienst te stellen van de bevolking en de langverhoopte industrialisatie van het land mogelijk te maken.

Delhaize wordt herleid tot een doorgeefluik voor goederen, die met methodes die ze haalden bij Toyota en Walmart, een rente pint ten voordele van de aandeelhouders – een beetje zoals tijdens de Middeleeuwen tol werd geheven op cruciale plekken.

400 jaar geleden werd William Petty geboren, 300 jaar geleden Adam Smith en 250 Simonde de Sismondi. Bovendien is het de 200e verjaardag van de dood van David Ricardo. In een vierdelige serie herdenken we de grote economen, op wie Karl Marx zich baseerde. We beginnen met de kleinburgerlijke en romantische Simonde de Sismondi.

Voorstellen zoals het universeel basisinkomen illustreren een diepgaande verandering in de opvatting van welvaart. Anton Jäger en Daniel Zamora willen dat links opnieuw streeft naar controle over de productie, in plaats van zich te beperken tot debatten over de verdeling van de taart.

Jacob Kats’ volkse toneelstukken trokken drommen Brusselaars… en Marx en Engels. Hoe een vroege socialist het werkvolk organiseerde om via theater een betere toekomst te verbeelden.

De Belgische PVDA en La France insoumise (LFI), die zich beide links van de sociaaldemocratie situeren, worden vaak over één kam geschoren. Maar organisatorisch en strategisch gezien zijn ze elk een ander beestje.

Nieuwe denkstromingen brengen in de debatten aan de linkerzijde een andere visie op feminisme en antiracisme. Zij trekken eveneens de universele en rationele wortels van de sociale beweging in twijfel. Met Stéphanie Roza, auteur van La gauche contre les Lumières?, ontcijferen we dit vraagstuk.

Wie die markt controleert is al eeuwen bepalend voor het financiële en ecologische prijskaartje van energie. De Belgische fossiele geschiedenis in drie grote golven en het potentieel op een hernieuwde collectivisering.

Hongaarse liberalen maakten het zo bont dat Orbán en zijn elite-cliënten zich in de politieke top konden nestelen. Zijn partijstaat perkt overal vrijheden in, behalve die van werkgevers om hun werkkrachten uit te buiten.

ChatGPT, dall-e en de platformeconomie vormen het speerpunt van de technologische revolutie. Maar hun opgang kan niet losgekoppeld worden van de strategische belangen van het Amerikaanse veiligheidsapparaat.

Westers nieuws over China komt zelden van Chinezen zelf. Lava interviewde activist en onderzoeker Tings Chak, die tussen São Paulo en Shanghai woont.

Thucydides zag Spartaanse agressie als reactie op de opkomst van Athene. De geschiedenis lijkt zich op wereldschaal te herhalen, met de Verenigde Staten en China in de hoofdrollen.

De Taiwan-crisis gaat niet om vrijheid of dictatuur, maar om puur economische belangen. De inzet? De wereldtoppositie van de Taiwanese halfgeleiderindustrie.

Over de standbeelden van Leopold II is al veel inkt – en rode verf – gevloeid, maar hun betekenis blijft omstreden materie. Een cultuurhistorische analyse verduidelijkt hun symbolische gewicht.

Vandaag staat de wereld op de rand van grote veranderingen. Wellicht nog meer dan in 1848. Na een periode van kapitalistische globalisering gedomineerd door de VS, verdeelt de wereld zich nu schoksgewijs in nieuwe polen. 

In tijden van inflatie wordt de klassenstrijd niet enkel op het loonfront uitgevochten, maar ook op het prijsfront door prijsplafonds, overwinstbelastingen en het in publieke handen nemen van essentiële sectoren.

Nationalisering van de energiesector, het idee krijgt steeds meer steun. Maar voor de traditionele partijen en multinational Engie lonkt de kans om zo de kosten van nucleair afval op de bevolking af te wentelen.

De financiële wereld domineerde de laatste decennia het systeem, nadat lang de tegenstelling tussen loon en arbeid centraal stond. Vandaag is de strijd om de troon echter opnieuw geopend.