De Belgische PVDA en La France insoumise (LFI), die zich beide links van de sociaaldemocratie situeren, worden vaak over één kam geschoren. Maar organisatorisch en strategisch gezien zijn ze elk een ander beestje.
Zondag 12 september 2021. Jean-Luc Mélenchon, de leider van La France Insoumise (kandidaat voor de Franse presidentsverkiezingen van 2022) is de gastvedette op het grote jaarlijkse festival dat de Belgische Partij van de Arbeid in Oostende organiseert: ManiFiesta.
20 maart 2022. Raoul Hedebouw (de nieuwe voorzitter van de PVDA) stapt twee weken voor de eerste ronde van de presidentenverkiezingen mee op in de eerste rij van de parade voor de VIe Republiek, die La France Insoumise in Parijs organiseert.
Kunnen we uit de deelname van die twee charismatische leiders aan de demonstraties, die werden georganiseerd door hun respectieve politieke organisaties, concluderen dat ze een gemeenschappelijke ideologie hebben? Volstaat het om je links van de sociaaldemocratie te situeren om automatisch tot dezelfde politieke familie te behoren? Uit de studie van de verkiezingsprogramma’s van die partijen, hun organisaties en de interviews met hun leiders blijkt dat de recente verkiezingssuccessen van de PVDA en LFI toch het resultaat zijn van zeer verschillende discursieve en organisatorische strategieën.1
De lijst van overeenkomsten tussen de twee is vrij lang: de wens om zich af te zetten tegen de ‘traditionele’ partijen; de aanmoediging van de militanten om actie te ondernemen en de concrete dagelijkse problemen van de mensen aan te pakken in plaats van te debatteren over de grote ideologische en strategische oriëntaties van de organisatie; de centrale plaats van het sociaal-economische vraagstuk (bij LFI meer gericht op de macro-economie en bij de PVDA op de arbeidsverhoudingen binnen de onderneming); de ecologische teloorgang (assertiever bij LFI); de aanmoediging om een directe democratie binnen de instellingen te ontwikkelen; een zeker succes bij de jongeren; een consequent anti-imperialisme…
Succesvolle strategieën
Bij een snelle blik op de Europese verkiezingsuitslagen vallen meteen de overeenkomst tussen de twee partijen op: LFI en de PVDA behoren beide tot de radicaallinkse formaties die de afgelopen jaren de beste verkiezingsresultaten hebben behaald, vooral bij de belangrijkste verkiezingen in hun respectieve landen (parlementaire en regionale verkiezingen in 2019 voor de PVDA, presidentsverkiezingen in 2017 en 2022 voor LFI).
In Griekenland daarentegen, lijken de linkse partijen minder succesvol. Hoewel Syriza bij de laatste parlementsverkiezingen nog 30 % van de stemmen binnenhaalde, speelde ze haar meerderheid kwijt. Ze kwam met nog maar de helft van haar afgevaardigden in de oppositie terecht. Na haar deelname aan de regering en het loslaten van de strijd tegen de door de Trojka (de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds) opgelegde bezuinigingen, lijkt ze nu meer de plaats ingenomen te hebben van de historische sociaaldemocratie (Pasok) dan van een linkse partij die een breuk met het beleid uit het verleden heeft veroorzaakt.
LFI en de PVDA behoren tot de radicaallinkse formaties die de afgelopen jaren de belangrijkste verkiezingsresultaten hebben behaald.
Overal elders zijn de resultaten van de partijen links van de sociaaldemocratieveel slechter: in Spanje bijvoorbeeld viel Podemos ten prooi aan interne verdeeldheid en is ze er daardoor niet in geslaagd de PSOE in te halen. Nu vormt ze een minderheid die de socialistische partij ondersteunt. In Portugal kan de Socialistische Partij, die een grote meerderheid heeft, het zich nu veroorloven alleen te regeren zonder haar vroegere radicaallinkse bondgenoten. In Duitsland gaan de resultaten van Die Linke achteruit.De radicale Jeremy Corbyn van Labour werd in het Verenigd Koninkrijk ruimschoots verslagen door Boris Johnson bij de laatste algemene verkiezingen, alvorens uit de partij te worden gezet en in Italië is radicaallinks gewoon uit het politieke landschap verdwenen. De resultaten van de PVDA en LFI steken fel af tegen dat nogal sombere beeld voor al wie ervan droomt dat links zal breken met het huidige Europese beleid.
