In plaats van zogenaamd ‘pro-Poetin’ te zijn, heeft Corbyn altijd al voor hem gewaarschuwd.
Ook al is het is al bijna twee jaar geleden dat Jeremy Corbyn aftrad als leider van de Labourpartij, hij ligt nog altijd onder vuur.
Zijn opvolger, Keir Starmer, zag zijn kans schoon om zich als een harde leider te profileren door de linkse aanhangers van Corbyn de oorlog te verklaren. Ondertussen is Corbyn zelf door de Tory-partij van de Britse premier Boris Johnson aangewezen als de reden bij uitstek dat de Britse kiezers besloten om bij de verkiezingen van 2019 Conservatief te stemmen. Corbyn kiest (weer) de kant van Rusland, kondigt de Spectator aan. Ondertussen meldt de BBC dat Starmer Corbyn hard heeft aangepakt over zijn kritiek op de NAVO.
In deze column verdedig ik de voormalige leider van de Labourpartij tegen deze recente aanvallen.
Er zijn drie goede redenen om deze mislukte politicus, die al lang geen belangrijke speler meer is op de Britse politiek scene, te hulp te schieten.
De eerste reden is eenvoudigweg duiding geven bij dit dossier. Het Labour-leiderschap van Corbyn werd gekenmerkt door de ene laster- en leugencampagne tegen hem na de andere. De leugens zijn weer begonnen en het goed fatsoen eist dat we deze weerleggen.
Voor het establishment leidt het spotten met Corbyn de aandacht af van hun eigen langdurige samenwerking met Vladimir Poetin en zijn oligarchen.
Een tweede punt is dat de Conservatieve Partij en het Labour establishment hun redenen hebben om hun pijlen op Corbyn te richten. Hij geeft hun een alibi. Voor de Tories en het Labour-establishment leidt het spotten met Corbyn de aandacht af van hun eigen langdurige samenwerking met Vladimir Poetin en zijn oligarchen.
De derde reden is de belangrijkste van allemaal. Het besmeuren van Corbyn toont ons dat er iets goed mis zit met het hedendaagse openbare debat. De voormalige Labourleider mag dan een dissident zijn, hij spreekt wel met diepgaande kennis van buitenlandse zaken. We hebben meer van dergelijke dissidente stemmen nodig, niet minder.
Poetin omhelzen
De waarheid is dat geen enkele moderne politicus consequenter of vooruitziender is als het om Poetin gaat, dan Corbyn. Corbyn is allesbehalve pro-Poetin; hij waarschuwde tegen hem toen anderen dat niet deden.
Laten we meer dan 20 jaar teruggaan, naar het moment dat de Britse politiek, inlichtingendiensten en zakenwereld zich verenigden om Poetin te steunen als vervanger van Boris Jeltsin als leider van Rusland. Poetin, die in 1999 premier was, won in 2000 zijn eerste presidentsverkiezingen.
Dit was op het hoogtepunt van de tweede oorlog in Tsjetsjenië (1999-2009), waarschijnlijk het wreedste conflict tot dusver van de 21e eeuw, gekenmerkt door verschrikkelijke Russische oorlogsmisdaden die veel erger zijn dan – tot dusver – in Oekraïne plaatsvonden (nvdr. deze column dateert van 10 maart 2022). En toen – net als nu – ontsproten aan het brein van Poetin. Tsjetsjenië was waar hij zijn reputatie vestigde en zijn eerste stempel drukte.
Toch steunde Tony Blair Poetin en prees zijn “doelgerichte visie op wat hij in Rusland wil verwezenlijken”. Hij verklaarde dit in maart 2000, luttele weken na de Slag om Grozny, een wrede strijd waarbij tussen de 5.000 en 8.000 burgers het leven verloren. Een paar weken later nodigde Blair Poetin uit voor een bezoek aan Groot-Brittannië en een ontmoeting met de koningin. Ik bekritiseer Blair niet. Hij had begrijpelijke pragmatische redenen. Er waren gegronde redenen om aan te nemen dat Rusland een sterke man nodig had na de chaos van de jaren ’90. Als ik het mij goed herinner, dan denk ik dat de meeste bekwame opinieleiders hiermee akkoord gingen.
Maar eentje deed dat niet. Corbyn bestempelde het bezoek van Poetin als “voorbarig en ongepast”.
Het volgende jaar ging Blair naar Moskou. Corbyn waarschuwde: “We moeten heel voorzichtig zijn met het veroordelen van schendingen van de mensenrechten, wie ze ook begaat, tegen wie ze ook worden begaan en hoe ongemakkelijk of lastig het ook voor ons is om dat te doen. Als we niet consequent zijn hierin, zullen we, begrijpelijk, beschuldigd worden van hypocrisie.”
Een serieuze criticus
In december 2002 behoorde Corbyn tot een kleine groep van mensen die zich verzette tegen de uitlevering aan Rusland door Groot-Brittannië van Akhmed Zakajev, voormalig premier van de niet-erkende Tsjetsjeense Republiek Tsjkeria.
Corbyn heeft herhaaldelijk kritiek geuit op de schendingen van de mensenrechten door Poetin, en was daar altijd zeer consequent in. Iets wat weinigen hem nadeden. De socialistische oudgediende uitte niet alleen zijn bezorgdheid over de mensenrechten – die vandaag volledig gerechtvaardigd blijken te zijn – maar behoorde ook tot de eerste serieuze critici van Russisch geld in de Britse politiek, lang voordat deze aanklacht salonfähig werd.
Hoewel Corbyn herhaaldelijk heeft gewaarschuwd voor Russisch geld, is één gebeurtenis bijzonder onthullend. Als Labourleider in 2018, waarschuwde Corbyn al: “We zijn allemaal op de hoogte van de manier waarop enorme kapitalen, vaak verworven in de meest dubieuze omstandigheden in Rusland en soms verbonden met elementen uit de criminele sfeer, uiteindelijk in Londen bescherming kregen en geprobeerd hebben om politieke invloed te kopen in de Britse partijpolitiek”.
Hij voegde er veelzeggend aan toe dat “er meer dan 800.000 pond aan donaties aan de Conservatieve Partij zijn gestort door Russische oligarchen en hun medewerkers”.
Dit gebeurde net op het moment dat de Conservatieve Partij haar gevaarlijke en corrumperende betrekkingen met de oligarch Poetin aan het verstevigen was. Niemand in het Britse establishment en over alle partijen heen wilde luisteren naar dit advies dat op een geschikt moment kwam.
Corbyn behoorde tot de eerste serieuze critici van Russisch geld in de Britse politiek, lang voordat deze kritiek salonfähig werd.
BBC politiek redacteur Laura Kuenssberg twitterde afwijzend dat “Corbyn is ingegaan op Tory-banden met Russische donoren, andere parlementsleden lijken echter niet onder de indruk.” Dat was waar. Zoals in dit verslag van The Times de volgende dag: “De Labourleider kreeg verwijten als ‘schaam je’ en ‘schande’ naar het hoofd geslingerd toen hij donaties aan de Tories aanhaalde. Een deel van de kritiek kwam van de kant van Labour.
Toen hij twee jaar later het leidersambt verliet, was hij nog altijd aan het waarschuwen voor de “banden van de Tory-partij met Russische oligarchen”.
Corbyn gaf zijn eerste opmerkingen over Russische oligarchen en Tory-donoren in de nasleep van de vergiftiging van dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter Yulia in maart 2018 in Salisbury. De centrale aanklacht tegen de Labour-leider is dat hij – om Johnson te citeren – “de kant van Poetin heeft gekozen, toen Rusland opdracht gaf tot vergiftigingen in de straten van Salisbury”. Deze aanval werd keer op keer en met groot effect gebruikt door Johnson tijdens de algemene verkiezingen van 2019, en zelfs tot vorige week. Nick Timothy, voormalig adviseur van voormalig premier Theresa May, en nu columnist bij de Daily Telegraph, schreef bijvoorbeeld dat Corbyn “letterlijk” Poetin steunde en “in plaats daarvan Groot-Brittannië de schuld gaf”.
Toen ik Timothy vroeg om bewijs voor deze buitengewone bewering dat Corbyn in feite een verrader was, kreeg ik geen antwoord. Dit hoeft niet te verbazen, want Corbyn koos niet de kant van Rusland bij de aanslag in Salisbury, zoals Johnson en vele anderen tot op vandaag beweren.
Ik heb de feiten nagetrokken.
Een denkexperiment
In de nasleep van de vergiftiging op 15 maart 2018, zei Corbyn: “Ofwel was dit een misdaad van de Russische staat, ofwel heeft die staat toegestaan dat deze dodelijke giftige stoffen ontsnapten aan de controle die het verplicht is zelf uit te oefenen. Als dit laatste het geval is, kan een verband niet worden uitgesloten met Russische maffia-achtige groepen die in Groot-Brittannië voet aan de grond hebben gekregen.” Hij voegde eraan toe: “De Russische autoriteiten moeten ter verantwoording worden geroepen op basis van het bewijsmateriaal, en we moeten hierop zowel doortastend als proportioneel reageren.”
We voeren even een denkexperiment uit.
Stel je voor dat Corbyn als winnaar uit de laatste verkiezingen was gekomen. Dat hij vervolgens de kas van de Labourpartij had gevuld met Russisch geld; dat zijn partijvoorzitter een kantoor in Moskou had om oligarchen van advies te voorzien; dat Corbyn persoonlijk herhaaldelijk een Russische oligarch had bezocht waarvan de vader een KGB-agent en goede vriend van Poetin was geweest, en dat hij naar verluidt bezwaren van de veiligheidsdienst had genegeerd om deze vriend een adelstand te bezorgen, en overheidsgeld naar zijn krant doorsluisde.
Dag na dag zouden er voorpagina’s zijn met aanklachten tegen Corbyn. Hij had het politiek niet overleefd. Naar mijn mening terecht.
De Stop The War Coalition, die door Corbyn wordt gesteund, had gelijk over de catastrofe in Afghanistan, de verschrikkelijke invasie in Irak en de catastrofale interventie van David Cameron in Libië.
Al deze verhalen kunnen we echter toeschrijven aan Johnson. Terwijl het toch Corbyn is die verondersteld wordt pro-Poetin te zijn. Dit is krankzinnig.
Zijn laatste misdaad is dat hij kritiek uitte op de al te agressieve uitbreiding van de NAVO naar het oosten, terwijl hij voorstander is van een op onderhandelingen gebaseerde oplossing voor het conflict tussen Oekraïne en Rusland. En dat terwijl hij de Russische daad van agressie blijft veroordelen en blijft oproepen tot het terugtrekken van de troepen.
Je kunt het oneens of eens zijn met Corbyn. Ik ben geen deskundige op het gebied van Rusland of Oekraïne, maar deze standpunten lijken mij niet verraderlijk of onredelijk te zijn. Het is de moeite waard eraan te herinneren dat de Stop The War Coalition, die door Corbyn wordt gesteund, in grote lijnen gelijk had over de catastrofe in Afghanistan, de verschrikkelijke invasie in Irak en de catastrofale interventie van David Cameron in Libië.
Misschien heeft Corbyn het deze keer mis. Komt tijd, komt raad.
Hysterische oorlogskoorts
Maar ondertussen verontrust de hysterische oorlogskoorts van vandaag mij. Die koorts is irrationeel en dat is verontrustend. Het Philharmonisch orkest van Cardiff annuleert een concert van Tsjaikovski. In Milaan is er een poging om een voordracht over Dostojevski te annuleren. In Londen wordt elke afwijkende stem van de volmondige steun voor de NAVO als “pro-Poetin” aan de kaak gesteld.
Groot-Brittannië beweert een volwassen democratie te zijn, maar een democratisch land zou het soort standpunten dat Corbyn verkondigt – op zijn minst – verwelkomen als een serieuze bijdrage aan de openbare discussie.
Mensen die deze standpunten brengen zouden niet aan de schandpaal genageld worden, er zouden geen leugens over hen verspreid worden en ze zouden niet uitgescholden worden. Het geval Jeremy Corbyn toont ons dat we het vermogen verloren zijn om een ernstig volwassen gesprek te voeren.
Het huidige late besluit van de Britse regering om sancties op te leggen aan zeven Russische oligarchen die banden hebben met het Kremlin, toont aan dat Corbyn vier jaar geleden terecht aan de bel trok – en hoe veelzeggend het is dat hij daarvoor werd bespot.
Onze belangrijkste politieke figuren, van Tony Blair tot Boris Johnson, van New Labour-ideoloog Peter Mandelson tot Conservatief ex-minister George Osborne, hebben ernstige vragen te beantwoorden. Het is nu tijd voor een volledig, door de rechter geleid onderzoek naar de manier waarop de Britse politieke mediaklasse zo lang en tot op het hoogste niveau door Poetin-gevolmachtigden werd geïnfiltreerd.
