Israël kan niet overleven zonder de steun uit Washington. De VS heeft Israël ook meer dan ooit nodig als steunpilaar in de regio, zeker nu andere bondgenoten in de regio zich onafhankelijker opstellen.

Minder dan 2 weken na de dramatische gebeurtenissen van 7 oktober 2023, maakte VS-president Joe Biden al zijn opwachting in Tel Aviv om er zijn solidariteit te betuigen. In zijn speech bij die gelegenheid gebruikte hij een opvallende slagzin die hij lang geleden al gelanceerd had: “Als Israël niet bestond, dan zouden we het moeten uitvinden.”¹ Sinds het begin van de oorlog in Gaza stonden de Verenigde Staten pal achter Israël, met woorden en daden. Meteen werd 14 miljard dollar vrijgemaakt als bijkomende militaire steun.² Bovendien hield het VS dankzij zijn vetorecht in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties Israël de hand boven het hoofd. Toen in december 2023 over een resolutie voor een staakt-het-vuren gestemd werd in de Algemene Vergadering, stemden 153 landen voor. Naast Israël en de VS stemden slechts 8 andere landen tegen. Gaat het hier wel over een ‘Israëlisch-Palestijns conflict’, zoals het nog meestal wordt voor gesteld. Of is het veeleer een conflict van de Verenigde Staten en Israël tegen de rest van de wereld? Op basis van die stemming mogen we ons gerust die vraag stellen.

Ontstaan als koloniaal project

De vraag leidt ons terug naar het einde van de 19e eeuw. Als reactie op de Jodenvervolging in Europa wint de idee terrein dat Joden een eigen land nodig hebben. We zijn dan pal in de koloniale tijden. Theodor Herzl, de belangrijkste grondlegger van het zionisme, zoals die denkstroming heet, laat zijn oog vallen op Palestina. Dat gebied maakt op dat moment nog deel uit van het Ottomaanse Rijk.

De timing zit goed. Het Ottomaanse Rijk is op zijn retour en verschillende Europese landen willen de plaats innemen. In het kader van de tijdsgeest probeert Herzl zijn project te verkopen als een Europees bruggenhoofd in de regio en hij schuwt daarbij de overdrijving niet:

“De Joodse samenleving zal onderhandelen met de huidige machthebbers van het land en zich onder het protectoraat van de Europese machten plaatsen, als zij het plan gunstig gezind zijn. We zouden de huidige bezitters van het land enorme voordelen kunnen bieden, een deel van de staatsschuld op ons nemen, nieuwe wegen aanleggen voor het verkeer, die noodzakelijk zouden zijn door onze aanwezigheid in het land, en vele andere dingen doen. (…) We zouden daar een deel uitmaken van een verdedigingslinie van Europa tegen Azië, een buitenpost van beschaving tegenover de barbarij.”³

In eerste instantie rekenen de zionisten op een alliantie met Groot-Brittannië. In 1917 belooft de Britse minister van Buitenlandse Zaken Lord Balfour om hen te helpen bij de stichting van een ‘Joods tehuis in Palestina’. Groot-Brittannië verslaat in 1918 de Ottomaanse troepen in Palestina en krijgt uiteindelijk van de Volkenbond het mandaat over dat gebied. De Europese heersers erkennen het Joods Agentschap, een organisatie die nog steeds een belangrijke rol speelt in Israël, als een de facto regering van Palestina.

In een eerste fase was er een koloniale beweging, het zionisme, die een imperialistische macht, de Britten, als beschermheer zocht.

Het verzet van de oorspronkelijke, Palestijnse bevolking noopt de Britse heersers wel tot toegevingen aan de Palestijnen. In 1939 legt Groot-Brittannië beperkingen op aan de Joodse immigratie en de verkoop van land en stellen Palestijnse onafhankelijkheid in het vooruitzicht.⁴

Dat is niet naar de zin van de zionisten. Vandaar dat deze tijdens de Tweede Wereldoorlog al op zoek gaan naar andere bondgenoten. In 1942 komen de belangrijkste zionistische organisaties uit 18 verschillende landen samen in New York. In de slotverklaring van deze bijeenkomst lopen ze al vooruit op de naoorlogse periode want, zo vinden ze, de naoorlogse wereldorde kan niet gevestigd worden zonder “eerst het probleem op te lossen van het ontbreken van een thuisland voor het Joodse volk.” De deelnemers eisen daarvoor de volledige en exclusieve controle op van het Palestijns grondgebied:

“De Conferentie dringt erop aan dat de poorten van Palestina worden geopend; dat het Joods Agentschap wordt belast met de controle over de immigratie naar Palestina en met de nodige autoriteit voor de opbouw van het land, inclusief de ontwikkeling van zijn onbezette en onbebouwde gronden; en dat Palestina wordt opgericht als een Joodse Gemenebest geïntegreerd in de structuur van de nieuwe democratische wereld”⁵

In zijn toonaangevend boek over de geschiedenis van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten vat Michael Oren, historicus en vroegere Israëlisch ambassadeur in Washington, het historisch belang van deze bijeenkomst als volgt samen:

“De afgevaardigden waren het erover eens dat de Verenigde Staten de nieuwe ‘frontlinie’ van het zionisme vormden en dat Washington het doorslaggevende woord zou hebben in de strijd voor Joodse soevereiniteit. Voortaan zou de zionistische beweging streven naar onvoorwaardelijke Joodse onafhankelijkheid in Palestina, voor een staat met erkende grenzen, republikeinse instellingen en een soevereine strijdkracht, te bereiken in samenwerking met Amerika.”⁶

Het is dus niet verwonderlijk dat de relatie tussen de Britten en de Joodse kolonisten na de oorlog verzuurt. De Britten verkiezen uiteindelijk de plaat te poetsen in Palestina nog voor hun officieel mandaat afloopt. In 1948 staan de zionistische inwijkelingen dus tegenover de Palestijnen die de steun krijgen van de Arabische buurlanden. Hoewel maar een derde van de 1,8 miljoen inwoners van het gebied Jood is, hebben ze wel de sterkste gewapende troepen. Het gevolg: de Nakba, ‘de catastrofe’ zoals de Palestijnen nog altijd verwijzen naar de manier waarop ze toen verdreven werden.

Een lokale waakhond

Exact 11 minuten nadat op 14 mei 1948 de Joodse staat wordt uitgeroepen, is VS-president Truman de eerste om de nieuwe staat te erkennen. Het lijkt een banale anekdote, maar toch vermeldde zijn opvolger, Joe Biden, ze in zijn speech in Tel Aviv op 18 oktober 2023. “Sindsdien hebben we altijd aan jullie kant gestaan”, liet hij daarop volgen.⁷

Exact 11 minuten nadat op 14 mei 1948 de Joodse staat wordt uitgeroepen, is VS-president Truman de eerste om de nieuwe staat te erkennen.

In 1949 krijgt het jonge Israël al meteen een lening van 100 miljoen dollar van de VS via de Export-Import Bank, een overheidsinstelling.⁸ Nochtans heeft de VS in de naoorlogse periode meerdere ijzers in het vuur. Als belangrijkste naoorlogse supermacht, wil het de dominantie van de tanende Europese koloniale machten vervangen in het Midden-Oosten. Daarvoor rekent de VS in de eerste plaats op Saoedi-Arabië.

Op Valentijnsdag 1945 ontmoet toenmalig VS-president Roosevelt koning Ibn Saoed op een vliegdekschip aan de monding van het Suezkanaal. In ruil voor wapens en militaire steun belooft de Saoedische koning om de VS van olie te voorzien.⁹

De Saoedische koning uit bij die bijeenkomst echter ook zijn bezorgdheid over het lot van de Palestijnen. Volgens het officiële verslag van het gesprek antwoordt Roosevelt “dat hij zijne Majesteit op het hart wil drukken dat hij niets zou ondernemen om de Joden te steunen tegen de Arabieren en geen enkele vijandige plannen had tegen het Arabische volk.”¹⁰

In de eerste naoorlogse jaren aarzelt de VS om voluit de zionistische kaart te trekken. Saoedi-Arabië is een hondstrouwe bondgenoot en men wil ook andere bevriende Arabische staatshoofden niet voor het hoofd stoten om ze niet in het Russische kamp te drijven.

De krant Haaretz verwoordt hoe de jonge staat zich als een plaatselijke waakhond in de gunst van de westerse machten tracht te manoeuvreren:

“Het versterken van Israël helpt de westerse mogendheden evenwicht en stabiliteit in het Midden-Oosten te handhaven. Israël moet de waakhond worden. (…) Op Israël zou kunnen worden gerekend om één of meerdere buurlanden te straffen wiens ondankbaarheid tegenover het Westen de grenzen van het toelaatbare overschrijdt.”¹¹

Net zoals Israël nog op verschillende paarden wedt, heeft de VS ook nog niet beslist dat de Joodse staat zijn belangrijkste bondgenoot zou worden. Het is pas enkele jaren later, in 1956, dat daar verandering inkomt. De nationalistische president van Egypte, Nasser, beslist om het Suezkanaal te nationaliseren. Israël overtuigt Frankrijk en Groot-Brittannië om samen ten strijde te trekken tegen Egypte maar dat ziet de VS dan weer niet zitten. Washington dwingt hen om het offensief af te blazen.

Dit incident maakt duidelijk dat Israël politiek en militair een sleutelrol speelt in de regio en dat de hoogdagen van de Europese grootmachten in het Midden-Oosten voorbij zijn. Washington en Tel Aviv vinden elkaar meer en meer.

In de ontstaansfase van de staat Israël, zocht die een imperialistische macht, Groot-Brittannië, als beschermheer. Vanaf de late jaren 1950 hebben we een andere situatie: De nieuwe supermacht, de Verenigde Staten, vindt een lokale pion. Israël krijgt van de VS een rol als militair en politiek bruggenhoofd in het Midden-Oosten en als doorvoerkanaal voor politieke en militaire steun aan bondgenoten in de regio en in Afrika.

De Zesdaagse Oorlog van 1967 wordt een nieuw keerpunt. Israël slaagt erin om de Arabische buurlanden een verpletterende nederlaag toe te dienen en manifesteert zich als een zeer performante waakhond voor de belangen van de VS in de regio.

De New York Times steekt niet onder stoelen en banken dat Israël in 1967 eigenlijk een proxy-oorlog voerde voor de VS.

“De effectiviteit van de Israëlische luchtaanvallen op 5 juni 1967 was, op zijn minst gedeeltelijk, verzekerd door informatie over Egyptische luchtmachtbases en vliegtuigopstelling die werd verstrekt via Amerikaanse bronnen. Wat betreft politieke en economische informatie was het destijds de praktijk van het ministerie van Buitenlandse Zaken om de Israëlische ambassade in Washington kopieën te verstrekken van die rapporten van ambassades in het Midden-Oosten die als interessant werden beschouwd.”¹²

Het besluit van het artikel is duidelijk: “Eigenlijk is Israël onze 51^ste staat geworden.”

De latere VS-president Ford, toen nog parlementslid, geeft aan hoe zijn interesse in het Midden-Oosten gewekt is door die oorlog die volgens hem werd uitgelokt door de communisten. “Het is in het eigenbelang van de Verenigde Staten om straaljagers te verkopen aan Israël. Het lot van Israël is direct verbonden met de nationale veiligheidsbelangen van de Verenigde Staten”, verklaart hij.¹³

De New York Times steekt het niet onder stoelen en banken dat Israël eigenlijk een proxy-oorlog voerde in 1967.

Ook al wordt de VS minder afhankelijk van olie uit het Midden-Oosten, neemt het belang van Israël voor de VS enkel toe. Ronald Reagan, die in de jaren ‘80 president van de VS wordt, legt bijvoorbeeld als volgt uit wat de val van de dictatuur van de Shah in Iran betekent in dit verband:

“Onze eigen positie zou zwakker zijn zonder de politieke en militaire bijdragen die Israël levert… de val van Iran [sic] heeft de waarde van Israël verhoogd als misschien de enige overgebleven werkelijk strategische pion in de regio waarop de Verenigde Staten echt kunnen vertrouwen.”¹⁴

Het is rond diezelfde periode, in 1986, dat een jonge senator Biden voor het eerst zijn oneliner lanceert: “Als Israël niet bestond, dan zouden we het moeten uitvinden.” Hij voegt er onomwonden aan toe dat het gaat om eigenbelang: “Nooit eerder hebben we 3 miljard dollar zo goed besteed.”¹⁵ Met dat bedrag verwijst hij naar de jaarlijkse steun die zijn land in die periode aan Israël geeft.

Permanente staat van oorlog

Israël is de belangrijkste ontvanger van financiële steun van de VS. Tussen 1946 en 2023 gaat het om 263 miljard dollar, of 1,7 keer zoveel als de volgende op de lijst, buurland Egypte. Sinds 1967 gaat het vooral om militaire steun.¹⁶ Dat is geen toeval. Het imperialisme heeft altijd gebruik gemaakt van zwaargewapende kolonies in vijandelijke gebied om te heersen op afstand.

Door te manoeuvreren op de grens tussen stabiliteit en destabilisering kan een hele regio gemanipuleerd worden. Daardoor is de vergelijking met het twintigste-eeuwse Zuid-Afrika zo treffend. Zuid-Afrika was oorspronkelijk ook een staat van kolonisten uit Europa die hun macht vestigden ten koste van de oorspronkelijke bevolking. Het land was gedurende de Koude Oorlog in een bijna permanente staat van oorlog met de buurlanden Angola en Namibië. Voor de Europese imperialistische mogendheden, en later de VS, was dat de manier om het zuidelijk deel van het Afrikaanse continent te overheersen. Bovendien moesten ze er zelf hun handen niet vuil maken.

Net zoals Zuid-Afrika onder de apartheid, leeft Israël in permanent conflict met de buren. Na de Zesdaagse Oorlog bleven de vijandelijkheden nog duren tot 1970. Er was de Jom Kipoer oorlog in 1973, de invasie van Libanon in 1982, de oorlog in Libanon van 1985 tot 2000, de eerste intifada van 1987-1993, de tweede intifada van 2000 tot 2005, de oorlog in Libanon van 2006, de operaties in Gaza in 2008, in 2012 en in 2014, de Israëlische bombardementen op Syrië sinds 2013. En dan is er nog het dagelijkse militair geweld van de bezetting en de vele geheime militaire operaties.

Het enorme defensiebudget van Israël wordt voor meer dan 16% gefinancierd door de Verenigde Staten.

De grenzen van Israël zijn nooit duidelijk omschreven en zijn politieke leiders leggen zich niet neer bij de internationale consensus daaromtrent. Eerste minister Benjamin Netanyahu en zijn regering maken er dan ook geen geheim van dat zij het hele gebied tussen de Jordaan en de Middellandse zee willen controleren.¹⁷ Enkele weken voor 7 oktober 2023 toonde Netanyahu trouwens nog een kaart van zijn land aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties waarbij hij niet enkel de Bezette Palestijnse Gebieden maar ook bezet gebied in Libanon en Syrië had ingelijfd.¹⁸

Bovendien is de ongelijkheid in Israël zelf geïnstitutionaliseerd door het concept van Israël als de staat van alle Joden, waar ook ter wereld. Daardoor is er ook binnen de internationaal erkende grenzen van Israël een grote discrepantie tussen de Palestijnse en de Joodse inwoners. Premier Netanyahu verwoordt het zo: “Israël is niet de staat van al haar burgers maar wel de natiestaat van het Joodse volk en enkel van hen.”¹⁹

De Palestijnen die niet werden verdreven in 1948 hebben wel het staatsburgerschap maar niet de nationaliteit. De afstammelingen van vluchtelingen, die nu buiten Israël verblijven, hebben geen van beide en kunnen dus niet terugkeren naar Israël. Wie dat wel kunnen zijn Joden, van waar ook ter wereld en ongeacht of ze verwanten hebben in het gebied. De Joodse nationaliteit hebben ze al. Op eenvoudig verzoek kunnen ze ook staatsburgerschap krijgen en zich in Israël vestigen.

Zelfs de Palestijnen die in Israël zelf wonen en er staatsburger zijn, hebben niet dezelfde rechten als de Joden die er wonen want die hebben ook de nationaliteit. Het is één van de redenen waarom mensenrechtenorganisaties als Amnesty International Israël kwalificeren als een apartheidsstaat.²⁰

De militarisering van de Israëlische samenleving is een logisch gevolg van de interne en externe tegenstellingen. De Israel Defense Forces (IDF) is met ongeveer 180.000 beroepssoldaten een werkgever voor 4,4% van de beroepsbevolking. Daarmee staat het land in de top 10 van de wereld.²¹

Elke Joodse jongen van 18 jaar moet een dienstplicht vervullen van 32 maanden. Voor Joodse meisjes geldt 24 maanden verplichte dienstplicht.²² Palestijnse jongeren zijn vrijgesteld maar zij komen ongetwijfeld op een andere manier met het IDF in aanraking. Na de verplichte legerdienst worden Joodse mannen en vrouwen ingedeeld bij de reservisten. Tot hun veertigste verjaardag kunnen ze nog opgeroepen worden. Na 7 oktober 2023 werden meer dan 360.000 reservisten opgeroepen, meer dan 8% van de beroepsbevolking.²³

De permanente staat van oorlog en conflict; de grote verwevenheid tussen het leger, de militaire industrie, de staat en het sociaal leven; het blijft ervoor zorgen dat de geest van de pioniers blijft leven zoals in de beroemde speech van Moshe Dayan, de vroegere minister van defensie:

“Laten we niet terugdeinzen voor de afkeer die de levens in vuur en vlam zet van de honderdduizenden Arabieren die om ons heen wonen. Laten we onze ogen niet afwenden, zodat onze armen niet verzwakken. Dit is het lot van onze generatie. Dit is onze levenskeuze: om voorbereid en bewapend te zijn, sterk en vastberaden, opdat het zwaard niet uit onze vuist wordt geslagen en ons leven neergemaaid.”²⁴

Israël spendeerde vorig jaar 23,4 miljard dollar aan wapens en het leger. Daarmee komt het op nummer 15 in de lijst van de landen die het meest uitgeven aan defensie. In vergelijking met de grootte van hun economie staan ze met bijna 5 procent van het bruto binnenlands product zelfs nog boven de VS en moeten ze enkel de golfstaten en Oekraïne laten voorgaan.²⁵

Als zelfs landen als Saoedi-Arabië af willen van de exclusieve relaties met het Westen, grijpt de VS terug naar de zekerheid die het koloniale Israël kan bieden.

Helemaal uitzonderlijk is natuurlijk dat dit enorme defensiebudget voor meer dan 16 procent gefinancierd wordt door een ander land, de Verenigde Staten. Momenteel kan Israël rekenen op 3,8 miljard dollar jaarlijkse militaire steun vanuit de VS volgens een akkoord dat in 2016 getekend werd onder President Obama en loopt over 10 jaar. Bijzonder aan deze overeenkomst is dat Israël meer dan een kwart van deze steun lokaal mag uitgeven, wat ook uitlegt hoe Israël in staat was om een lokale militaire industrie uit te bouwen.²⁶

De Israëlische wapenindustrie werd zo een van de sleutelsectoren van de economie en wordt gedomineerd door drie bedrijven: Israel Aerospace Industries (IAI), Rafael Advanced Defense Systems, beide overheidsbedrijven, en het inmiddels geprivatiseerde Elbit Systems.²⁷ Ze staan alle drie in de top 50 van ‘s werelds grootste militaire bedrijven.²⁸

De Israëlische staat is de grootste klant van de lokale militaire industrie maar toch werd in 2022 voor 12,5 miljard dollar uitgevoerd.²⁹ Israël van zijn kant is dan weer een goede klant van het Amerikaanse militair-industrieel complex. In 2018 spendeerde Israël meer dan 6 miljard aan militair materiaal, waarvan meer dan de helft in de Verenigde Staten.³⁰

Israël heeft samen met de VS verschillende gemeenschappelijke werkgroepen opgezet om militaire innovatie te ontwikkelen en daarvoor investeren ze bewust in kleinere start-ups. “Start up nation”, de vlag waaronder Israël innovatie in nieuwe technologie promoot, heeft dan ook een belangrijke militaire component. Meer dan 30 percent van de werknemers in de militaire start-ups zijn veteranen wiens ervaring op het slagveld bijdraagt aan de relevantie van hun innovaties.³¹

Door de volatiele situatie moet het IDF zich vlug kunnen aanpassen aan een snel veranderende context. Israël heeft een organische drive tot innovatie als het om het militaire toepassingen gaat. Vandaar bijvoorbeeld de experimenten met Artificiële Intelligentie (AI) in de oorlog tegen Gaza. Daar toont zich ook de meerwaarde van de samenwerking voor de VS. Wat nu uitgeprobeerd wordt in Gaza kan de VS later nog gebruiken in andere oorlogstheaters. Of zoals een expert van de Foundation for Defense of Democracies het zegt:

“Israël is omgeven door vijanden die regelmatig aanvallen lanceren. Elke vertraging om bepaalde capaciteiten in te zetten, kunnen voor Israëli’s leven of dood betekenen. Die realiteit heeft het Israëlische defensie-establishment zeer wendbaar gemaakt. Dat kenmerk kan ook ten goede komen aan de Verenigde Staten, aangezien het wordt geconfronteerd met een groeiende dreiging vanuit Beijing.”³²

Veranderende wereldverhoudingen

De speciale relatie tussen Israël en de VS betekent niet dat Tel Aviv altijd blindelings Washington volgt. De lokale machthebbers hebben ook hun eigenbelang. De ene Israëlische regering is al extremer dan de andere. Maar door de band genomen vinden beide partners elkaar wel in gedeelde belangen.

Sommigen beweren dat de oorzaak van die nauwe verwevenheid tussen Israël en de VS gezocht moet worden in de invloedrijke zionistische lobby in Washington. Die lobby bestaat maar men mag de rol van drukkingsgroepen op de politieke besluitvorming niet overschatten, zo waarschuwde Noam Chomsky, want geen enkele drukkingsgroep zal daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen tenzij zijn doelstellingen convergeren met die van de elite die de echte macht in handen heeft.

Chomsky voegt eraan toe dat dit argument het belang van Israël ook overschat, want de echte belangen van de VS liggen niet bij Israël op zich, maar bij de olie- en gasreserves op het Arabische schiereiland:

“Als het niet was geweest voor de vermeende geopolitieke rol van Israël, is het twijfelachtig dat de verschillende pro-Israëlische lobby’s in de VS veel invloed zouden hebben gehad op het beleid. Bovendien zal die hoogstwaarschijnlijk afnemen van zodra Israël wordt gezien als een bedreiging in plaats van als een steun voor de essentiële Amerikaanse belangen in het Midden-Oosten.”³³

Maar is dat Midden-Oosten, gezien de veranderende wereldverhoudingen, niet minder belangrijk geworden voor de Verenigde Staten. Is de supermacht nu zelf geen olieproducent geworden? Heeft de VS niet vooral de blik naar het Oosten gericht, naar China, als concurrent? Deze evoluties betekenen eerder een verandering, maar geen vermindering van het belang van de regio. Indirect geeft de controle over de olie in het Midden-Oosten immers ook macht over Europa en Azië, die zich daar bevoorraden.

Zuid-Afrika was ook een staat van kolonisten uit Europa die hun macht vestigden door de onderdrukking van de oorspronkelijke bevolking op basis van apartheidswetten.

Het Suezkanaal en het Midden-Oosten blijven een belangrijke handelsroute tussen Azië en Europa. China sloot bijvoorbeeld in het kader van de ‘Nieuwe Zijderoute’ partnerschappen met twaalf Arabische landen en de Arabische liga.³⁴ De VS probeerde deze ontwikkelingen te dwarsbomen door gelijkaardige samenwerkingsakkoorden op te zetten. Daarin speelt Israël een belangrijke rol. In 2020 slaagde de VS onder president Trump erin om Israël, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten rond de tafel te krijgen en de zogenaamde Abraham-akkoorden te ondertekenen. Soedan en Marokko sloten zich daar later bij aan. Ook de relaties tussen Israël en Saoedi-Arabië ontdooiden.

De VS lanceerde ook een samenwerkingsproject voor handel en investeringen die het Midden-Oosten enerzijds verbindt met India en anderzijds met Europa. De India-Middle East Europe Economic Corridor (IMEC) kreeg de medewerking van de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Jordanië en Israël. De Israëlische premier Netanyahu had het over “het grootste samenwerkingsproject in de geschiedenis”³⁵ In al die plannen blijft Israël nog altijd de trouwe vazal aan de zijde van de grote broer uit Washington.

Recente ontwikkelingen baren de VS wel opnieuw zorgen. Saoedi-Arabië, al sinds de jaren 1930 een trouwe bondgenoot, wil tegenwoordig een meer onafhankelijk koers varen en speelt de grootmachten tegen elkaar uit. Vorig jaar maakten Saoedi-Arabië en Iran bekend dat ze met de hulp van China een akkoord gesloten hadden. Ze zouden opnieuw diplomatieke relaties aanknopen en wilden de strijdbijl begraven.³⁶ Als klap op de vuurpijl werd in augustus bekendgemaakt dat Saoedi-Arabië vanaf 2024 deel zou uitmaken van de BRICS+, het samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika dat nu wordt uitgebreid met vijf andere landen, allemaal uit de regio: naast Saoedi-Arabië zijn dat Egypte, Ethiopië, Iran en de Verenigde Arabische Emiraten.³⁷

Het is in deze context dat VS-president Biden zich zijn oude slogan weer herinnerde. Inderdaad, indien Israël niet bestaan had, dan had hij het nu wel uitgevonden. Als zelfs landen als Saoedi-Arabië af willen van de exclusieve relaties met het Westen, grijpt de VS terug naar de zekerheid die de band met het koloniale Israël kan bieden.

Feit is dat Israël niet kan overleven zonder de financiële en politieke steun uit Washington en dat de VS hun lokale steunpilaar nodig hebben om hun belangen te verdedigen in de regio. Dat laatste is meer dan ooit het geval nu andere bondgenoten in de regio zich onafhankelijker beginnen op te stellen.

Vandaar dus dat Netanyahu kan rekenen op de niet-aflatende steun uit Washington. Enerzijds heeft die geleid tot een geweldexplosie van historische proporties, anderzijds staat de as Israël-VS steeds meer geïsoleerd op het wereldtoneel. Dat zien we niet alleen in de wereldwijde straatprotesten maar ook in de politieke afkeuring die de oorlog krijgt van de Arabische buren en de overgrote meerderheid van de landen van het Zuiden. Niet toevallig met Zuid-Afrika op kop.

1. ‘Remarks by President Biden on the October 7th Terrorist Attacks and the Resilience of the State of Israel and Its People | Tel Aviv, Israel’. The White House, 18 oktober 2023, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2023/10/18/remarks-by-president-biden-on-the-october-7th-terrorist-attacks-and-the-resilience-of-the-state-of-israel-and-its-people-tel-aviv-israel/.
2. ‘FACT SHEET: White House Calls on Congress to Advance Critical National Security Priorities’. The White House, 20 oktober 2023, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/10/20/fact-sheet-white-house-calls-on-congress-to-advance-critical-national-security-priorities/.
3. Excerpts from Theodor Herzl, The Jewish State (1895) – Patterns of World History 3e Dashboard Resources – Learning Link. https://learninglink.oup.com/access/content/von-sivers-3e-dashboard-resources/document-excerpts-from-theodor-herzl-the-jewish-state-1895.
4. British White Paper of 1939. https://www.jewishvirtuallibrary.org/british-white-paper-of-1939.
5. The Biltmore Conference (1942). https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-biltmore-conference-1942.
6. Oren, Michael B. Power, faith, and fantasy: America in the Middle East, 1776 to the present. W.W. Norton, 2011, p. 442.
7. ‘Remarks by President Biden on the October 7th Terrorist Attacks and the Resilience of the State of Israel and Its People | Tel Aviv, Israel’. The White House, 18 oktober 2023, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2023/10/18/remarks-by-president-biden-on-the-october-7th-terrorist-attacks-and-the-resilience-of-the-state-of-israel-and-its-people-tel-aviv-israel/.
8. ‘Israeli Assembly Approves U.S. Loan; Only Communists Dissent as Knesset Backs $100,000,000 of Export-Import Bank’. The New York Times, 18 maart 1949, https://www.nytimes.com/1949/03/18/archives/israeli-assembly-approves-us-loan-only-communists-dissent-as.html.
9. The Deal That Keeps the Oil Flowing. 1 juni 2023, https://epicenter.wcfia.harvard.edu/blog/deal-keeps-oil-flowing.
10. Foreign Relations of the United States: Diplomatic Papers, 1945, The Near East and Africa, Volume VIII – Office of the Historian. https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1945v08/d2.
11. Haaretz, 30 september 1951. Geciteerd in Phil Marshall, Intifada: Zionism, imperialism and Palestinian resistance Bookmarks, 1989, p. 77.
12. Nes, David G. ‘Israel—The 51st State?’ The New York Times, 5 juni 1971, https://www.nytimes.com/1971/06/05/archives/israel-the-51st-state.html.
13. https://www.fordlibrarymuseum.gov/library/document/0054/fordvoting.pdf
14. Phil Marshall p. 89.
15. Joe Biden: Were there not an Israel the USA would have to invent an Israel to protect her interest in the region. | C-SPAN.org. https://www.c-span.org/video/?c4962369/user-clip-joe-biden-israel-usa-invent-israel-protect-interest-region.
16. ‘How Big Is Israel’s Military and How Much Funding Does It Get from the US?’ Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2023/10/11/how-big-is-israels-military-and-how-much-funding-does-it-get-from-the-us.
17. ‘If You’re Surprised by Netanyahu’s “River to the Sea” Comment, You Haven’t Been Paying Attention.’ Mondoweiss, 19 januari 2024, https://mondoweiss.net/2024/01/if-youre-surprised-by-netanyahus-river-to-the-sea-comment-you-havent-been-paying-attention/.
18. ‘Netanyahu Promotes Saudi Ties with New Map Erasing Palestine’. Middle East Eye, https://www.middleeasteye.net/news/israel-saudi-arabia-netanyahu-promotes-normalisation-new-map-erasing-palestine.
19. ‘Benjamin Netanyahu Says Israel Is “Not a State of All Its Citizens”’. The Guardian, 10 maart 2019, https://www.theguardian.com/world/2019/mar/10/benjamin-netanyahu-says-israel-is-not-a-state-of-all-its-citizens.
20. ‘Israel’s Apartheid against Palestinians’. Amnesty International, 1 februari 2022, https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2022/02/israels-system-of-apartheid/.
21. World Bank data: https://data.worldbank.org/indicator/MS.MIL.TOTL.TF.ZS?locations=IL
22. https://www.idf.il/en/mini-sites/our-soldiers/
23. ‘Israel’s war economy is working—for the time being’. The Economist, https://www.economist.com/finance-and-economics/2023/10/26/israels-war-economy-is-working-for-the-time-being.
24. Moshe Dayan’s Eulogy for Roi Rutenberg – April 19, 1956. https://www.jewishvirtuallibrary.org/moshe-dayan-s-eulogy-for-roi-rutenberg-april-19-1956.
25. Trends in World Military Expenditure, 2022. SIPRI Fact Sheet April 2023, https://www.sipri.org/sites/default/files/2023-04/2304_fs_milex_2022.pdf.
26. Broude, Mark, e.a. ‘Defence, innovation and development: the case of Israel’. Journal of Innovation Economics & Management, vol. 12, nr. 2, 2013, pp. 37-57, https://doi.org/10.3917/jie.012.0037.
27. Israel – Aerospace and Defense, Privacy Shield. https://www.privacyshield.gov/ps/article?id=Israel-Aerospace-and-Defense.
28. The SIPRI Top 100 Arms-Producing and Military Services Companies in the World, 2022 | SIPRI. https://www.sipri.org/visualizations/2023/sipri-top-100-arms-producing-and-military-services-companies-world-2022.
29. Berriault, Lea. ‘Successes and Uncertainties for the Israeli Defense Industry’. GIS Reports, 31 oktober 2023, https://www.gisreportsonline.com/r/israel-defense-industry/.
30. Israel – Aerospace and Defense, Privacy Shield. https://www.privacyshield.gov/ps/article?id=Israel-Aerospace-and-Defense.
31. Berriault, Lea. ‘Successes and Uncertainties for the Israeli Defense Industry’. GIS Reports, 31 oktober 2023, https://www.gisreportsonline.com/r/israel-defense-industry/.
32. Frantzman, Seth J. ‘How Israel’s Military Is Prioritizing Dual-Use Start-Ups to Accelerate Defense Tech’. Breaking Defense, 28 juli 2023, https://breakingdefense.sites.breakingmedia.com/2023/07/how-israels-military-is-prioritizing-dual-use-start-ups-to-accelerate-defense-tech/.
33. Chomsky, Noam. The fateful triangle: the United States, Israel, and the Palestinians. 1st ed, South End Press, 1983, p. 69.
34. BRI brings development of China and Middle East closer than ever | english.scio.gov.cn. http://english.scio.gov.cn/m/beltandroad/2023-05/10/content_85278499.htm.
35. Arab Center Washington. ‘The Geopolitics of the India-Middle East-Europe Economic Corridor’. Arab Center Washington DC, 16 augustus 2023, https://arabcenterdc.org/resource/the-geopolitics-of-the-india-middle-east-europe-economic-corridor/.
36. Cafiero, Giorgio. ‘Iranian-Saudi Deal: They Didn’t Do It for Love’, Responsible Statecraft, 8 september 2023. https://responsiblestatecraft.org/china-iran-saudi-arabia/.
37. Sarang, Shidore. ‘BRICS just announced an expansion. This is a big deal. ‘ Responsible Statecraft, 24 augustus 2023. https://responsiblestatecraft.org/2023/08/24/brics-just-announced-an-expansion-this-is-a-big-deal/