DeepSeek zet de wereld van de artificiële intelligentie op zijn kop. De Chinese start-up lanceerde een AI-model dat even goed presteert als ChatGPT maar sneller, energiezuiniger, goedkoper én open source is. Door samenwerking en innovatie geeft DeepSeek Big Tech het nakijken.

Op één dag verloren de grote Amerikaanse technologiebedrijven zoals Microsoft, Google, Apple, Facebook, Amazon en OpenAI, een duizelingwekkende 1000 miljard euro aan beurswaarde¹.

De reden voor deze crash is de lancering van DeepSeek. DeepSeek is een nieuw Chinees model van artificiële intelligentie (AI) dat bijzonder goed werkt, even goed als de beste versie van het bekende Amerikaanse ChatGPT. Maar DeepSeek is veel sneller, verbruikt veel minder energie en heeft minder gesofisticeerde computerchips nodig – en dat alles voor een fractie van de kostprijs.

DeepSeek schudt in één klap de gevestigde economische en technologische wereldorde door elkaar op vier terreinen.

1. De race naar steeds betere artificiële intelligentie verandert van inzet. De Amerikaanse manier om AI te ontwikkelen blijkt inefficiënt, traag en energieverslindend.

2. De wedloop voor de beste AI-modellen krijgt een nieuwe wending. Vanaf nu hebben de Amerikaanse Big Tech-bedrijven niet meer het monopolie op de meest geavanceerde AI-technologie. Ook kleinere spelers kunnen mee, of die nu uit China, India of Europa komen.

3. Protectionisme en handelsembargo’s bereiken het tegenovergestelde van wat men beoogde. De onderzoekers bij DeepSeek zochten innovatieve oplossingen omdat ze door de handelsbeperkingen van de Verenigde Staten tegen China niet de nieuwste chips konden gebruiken.

4. Het bewijst dat samenwerking het kan winnen van concurrentie. Een open dialoog om informatie te delen blijkt beter dan de halsstarrige bescherming van intellectuele eigendom.

De beperkingen van de Amerikaanse bulldozermethode

De ontwikkeling van computerprogramma’s kan de toekomst van de economie bepalen. In het huidige klimaat van geopolitieke spanningen is dit strategisch zeer belangrijk. Dat geldt ook voor artificiële intelligentie. Al sinds 2022 woedt er hierover een handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Zo voerden de Verenigde Staten, onder president Joe Biden, een exportverbod in van bepaalde computerchips naar China². Begin dit jaar verstrengde men dit exportverbod zelfs nog. Door de beste chips voor te behouden voor hun eigen Big Tech-bedrijven, wil men China, en bij uitbreiding alle niet-Amerikaanse bedrijven, op afstand houden.

Nu duidelijk wordt welke capaciteiten DeepSeek heeft, breekt die strategie de VS zuur op. Want in plaats van de Chinezen te verhinderen deze technologie te ontwikkelen, hebben ze net meer innovatie gestimuleerd. China moest het redden met verouderde computerchips, waarvan ze er bovendien minder ter beschikking hadden. Met als gevolg dat ze meer verfijnde AI-modellen konden ontwikkelen.

Big Tech-bedrijven worden ingehaald door een Chinese start-up die zijn AI-model ontwikkeld heeft met een budget van 5,6 miljoen dollar, terwijl aan de ontwikkeling van ChatGPT een prijskaartje van zo’n 100 miljoen dollar hangt.

De Amerikaanse mindset is als een bulldozer: ieder probleem heeft hetzelfde antwoord: meer! Meer data, meer computerchips, meer energie. En dus ook: meer kapitaal. Het Big Tech– bedrijf dat er het meeste geld tegenaan kan gooien, wint de concurrentieslag. De afgelopen jaren hebben Amerikaanse technologiebedrijven astronomische bedragen in de ontwikkeling van artificiële intelligentie gestoken.

Bij DeepSeek daarentegen is het motto: less is more. Zij hebben de luxe niet om met geld, energie en chips te smijten. Iedere berekening moet worden afgewogen tegen zijn nut. De modellen moeten verfijnd en bijgeschaafd worden. In plaats van een groot probleem in één keer te proberen oplossen, wordt het opgebroken in kleine stukjes die apart worden aangepakt. In plaats van één uniforme aanpak, ontwikkelden ze verschillende modellen die gespecialiseerd zijn om heel specifieke problemen op te lossen.

De lancering van DeepSeek toont aan heel de wereld de zwaktes en beperkingen van het Amerikaanse bulldozermodel. De rijke en machtige Big Tech-bedrijven worden nu ingehaald door een relatief kleine Chinese start-up die zijn AI-model ontwikkeld heeft met een budget van slechts 5,6 miljoen dollar. Dat is aanzienlijk minder dan de ontwikkeling van ChatGPT met een prijskaartje van zo’n 100 miljoen dollar³.

Omdat het model veel minder geavanceerde computerchips nodig heeft en veel minder energie verbruikt om te kunnen draaien, wordt het volledige Amerikaanse groei- en ontwikkelingsmodel door elkaar geschud. Zijn de miljarden bestemd voor de ontwikkeling van AI nog wel nodig? Investeerders verliezen het vertrouwen en verkopen massaal hun aandelen. De Amerikaanse bulldozermethode zou van enkele cruciale bedrijven in elk geval winnaars maken. Nvidia, het Amerikaanse bedrijf dat de beste AI-computerchips maakt, was de laatste jaren tot meer dan 3000 miljard dollar aan beurswaarde gegroeid. Het zou met zijn gesofisticeerde chips de grote winnaar moeten zijn van de AI-trein. Het veel zuinigere DeepSeek doet de verwachte vraag naar chips zakken, en dus verliest het Nvidia-aandeel zijn waarde. Beleggers zien zo op enkele dagen miljarden aan beurswaarde in rook opgaan.

De lancering van DeepSeek heeft zijn impact op de beurzen niet gemist. Hoe het verder zal verlopen, is koffiedik kijken, maar het eindspel inzake AI is nog lang niet ingezet.

In de beperking toont zich de meester

DeepSeek moest naar andere manieren zoeken dan de Amerikaanse Big Tech-bedrijven door de Amerikaanse exportbeperkingen. Op die manier hebben de regels die moesten verhinderen dat China zich technologisch ontwikkelde dit net versneld.

Ze zijn hiermee niet aan hun proefstuk toe. In 2019 verbande de VS het bedrijf Huawei uit zijn markt en verbood het Amerikaanse bedrijven eraan te leveren. Geen Android van Google, geen supersnelle computerchips van Qualcomm meer. Het was een klap voor het bedrijf dat toen een groot deel van de smartphonemarkt in handen had. Ondertussen heeft Huawei zijn eigen besturingssysteem ontwikkeld en heeft het eigen computerchips die kunnen wedijveren met de Amerikaanse. Waar Huawei voorheen afhankelijk was van de Amerikaanse bedrijven, heeft het die nu niet meer nodig.

Canadees technologiejournalist Paris Marx beschrijft het als volgt⁴ :

“De afgelopen jaren hebben de Verenigde Staten hun pogingen om de Chinese technologie-industrie aan banden te leggen en te verlammen opgevoerd – zowel om te proberen hun technologische superioriteit te behouden, maar ook om concurrenten van hun dominante technologiebedrijven een halt toe te roepen. Het vermogen van DeepSeek om deze beperkingen te overwinnen is opnieuw een teken dat deze strategie niet alleen een mislukking blijkt te zijn, maar waarschijnlijk contraproductief was door de Chinese overheid aan te sporen om de techsector en Chinese bedrijven verder te ondersteunen om wendbaarder te worden gezien de beperkingen waar ze mee te maken hebben.”

Huawei en DeepSeek zijn niet alleen. Het sociale media platform TikTok en de online webshops Shein en Temu worden op hun beurt grote concurrenten voor de Amerikaanse monopolies. “In december werd China in een analyse door onderzoekers van Bloomberg beoordeeld als wereldleider op het gebied van zonnepanelen, hogesnelheidstreinen, grafeen, elektrische voertuigen en batterijtechnologie, en onbemande luchtvaartuigen. Maar het was ook concurrerend in vrijwel elke andere belangrijke technologie die ze volgden.”

ChatGPT en andere Big Tech-bedrijven vertragen bewust de technologische ontwikkeling om hun winsten in de toekomst te kunnen beschermen.

“Ondanks meer dan zes jaar van Amerikaanse tarieven, exportcontroles en financiële sancties, boekt [de Chinese president Xi Jinping] gestage vooruitgang in het positioneren van China om de industrieën van de toekomst te domineren”, legt hij uit. De Verenigde Staten hebben misschien met succes hun binnenlandse markt beschermd, maar consumenten in andere landen rijden steeds vaker in Chinese EV’s, surfen op Chinese smartphones en gebruiken zelfs Chinese apps en diensten.”

Marx vat het samen als “De strategie van indamming faalt – en het is niet duidelijk of een nationalistische regering-Trump, gekocht en betaald door de tech-oligarchie, daar verandering in zal brengen. De toegeeflijkheid tegenover TikTok kan een signaal zijn van een op handen zijnde verschuiving, of een eenmalige actie om donateurs te plezieren en wat punten te scoren bij het publiek.

In de tussentijd heeft een AI-bubbel die een nieuwe kapitaalstroom leek te krijgen in de nasleep van de inauguratie van Trump nu een enorm gat in zijn zijkant, waardoor er snel lucht ontsnapt. Of de grootste aanjagers en financiers van de Valley het gat kunnen dichten voordat het leegloopt, valt nog te bezien. Maar wat er ook gebeurt, de Verenigde Staten moeten zichzelf niet te gemakkelijk wijsmaken dat China nooit kan en zal inhalen.” (vertaald door de redactie)

DeepSeek bewijst: samenwerking overklast concurrentie

In tegenstelling tot Huawei, is DeepSeek niet ontwikkeld door een Chinees Big Tech-bedrijf als Alibaba of Tencent. Ook in China bestaan er immers grote monopoliebedrijven die voor de Chinese markt doen wat de Amerikaanse bedrijven in het Westen doen. Ook zij zijn sinds lang bezig met de ontwikkeling van ChatGPT-alternatieven als Tongyi Qianwen van AliBaba.

DeepSeek is ontwikkeld door een start-up uit Hangzhou, de Chinese versie van Silicon Valley, die zo’n anderhalf jaar geleden begon. In tegenstelling tot de gevestigde waarden wierf het vooral pas afgestudeerde jonge IT’ers aan die, vrij van vooringenomen ideeën, aan de technologie konden werken. De start-up houdt er bovendien een heel andere filosofie op na, zo blijkt uit een interview met de CEO Liang Wenfeng : “Gedurende de laatste dertig jaar, hebben we te veel gefocust op geld verdienen. Vaak ten koste van innovatie. Echte innovatie is niet enkel gedreven door commerciële belangen, maar ook door nieuwsgierigheid en het verlangen om iets te maken.”

Innovatie is pas vrij als het niet beperkt wordt door commerciële belangen. De drijfveer van ontwikkelaars is niet louter financieel. Zijn stempel kunnen drukken en iets realiseren, geeft vaak meer voldoening dan een grote geldsom. Het lijkt wel het tegenovergestelde van de Big Tech-filosofie.

Daarom besliste DeepSeek om hun model niet voor zich te houden. Het wordt gratis ter beschikking gesteld en iedereen kan inzicht krijgen in de code die het model doet draaien. Ze publiceren hun model “open-source”. Dat is een traditie die in de begindagen van het internet zeer in trek was. Surfend op de golf van het enthousiasme dat we met iedereen verbonden zijn, kozen ontwikkelaars er toen voor om samen te bouwen aan software die iedereen met technische kennis vrij en gratis kan gebruiken, kan controleren, verder aan kan sleutelen en nieuwe versies van kan maken. Het is een filosofie die in delen van de wetenschappelijke wereld, zoals bij CERN in Genève, de standaard is. Het ligt ook aan de grondslag van besturingssystemen als Linux, en vormt de basis van het Android besturingssysteem van Google. Met de groei van de grote monopolistische technologiebedrijven is de gewoonte om software open source te ontwikkelen echter sterk verminderd.

Europa kan de voortrekker worden van een beweging die de collectieve wijsheid van tienduizenden mensen activeert en de vooruitgang van de mensheid vooropstelt.

De open source-beweging gelooft dat door samen te werken aan technologie, we samen tot een veel betere versie kunnen komen en echte innovatie kunnen waarmaken. Die aanpak staat diametraal op de manier waarop de makers van ChatGPT en andere Big Tech-bedrijven hun code afschermen. Ze vertragen bewust de technologische ontwikkeling om hun winsten in de toekomst te kunnen beschermen.

In de technologiewereld spreekt men van disruptie wanneer een technologische doorbraak heel de gevestigde orde op zijn kop zet. Het is duidelijk dat DeepSeek voor disruptie zorgt. Het toont aan dat men wel degelijk energie-efficiënte modellen kan ontwikkelen zonder grote budgetten of dure chips . Maar de keuze om in te zetten op open source-software en het gratis aan te bieden, is de grootste disruptie. Het maakt het mogelijk voor iedereen om relatief goedkoop een eigen AI-model te draaien. De ontwikkeling van de technologie van de toekomst is voortaan niet meer uitsluitend in handen van enkele monopolistische technologiebedrijven. Ze heeft er een nieuwe speler bij gekregen, een die het speelbord in de toekomst nog vaak overhoop kan gooien.

Op die manier toont DeepSeek aan dat samenwerking het kan winnen van concurrentie. Dat is een niet te onderschatten innovatieve kracht voor de toekomst.

DeepSeek geeft hoop voor technologische ontwikkeling in Europa

De wereld wordt steeds meer gedomineerd door de strijd tussen de Verenigde Staten en China. In die koude oorlog 2.0 is Europa steeds vaker de eerste verliezer. Recent publiceerde Mario Draghi zijn langverwachte analyse van de problemen in de Europese economie. Met stip op één staat volgens hem de technologische achterstand.

DeepSeek toont dat Europa die achterstand kan inlopen, maar dat we dan wel van strategie moeten veranderen. We kunnen immers wedijveren met de Amerikaanse Big Tech als we onze eigen manier ontwikkelen om er te geraken. In plaats van de VS te imiteren, moeten we inzetten op echte innovatie. Innovatie die vrij is van onmiddellijke commerciële belangen, die gebeurt met een open vizier en in samenwerking met mensen over heel de wereld.

Tegenover monopolies die alle kennis naar zich toe proberen trekken en enkel oog hebben voor de kortetermijnwinsten voor hun aandeelhouders, kunnen wij innovatie stellen, met een open blik op de wereld, die de collectieve wijsheid van tienduizenden mensen activeert en de vooruitgang van de mensheid vooropstelt. Van die beweging kunnen wij de voortrekker worden. DeepSeek toont aan dat je daarmee zelfs de groten der aarde aankan. Waar wachten wij nog op?

1000 miljard dollar verlies op één dag Het was ongezien. Meer dan 1000 miljard dollar, twee keer de volledige Belgische economie. Zo veel beurswaarde is er op één dag verloren bij de Amerikaanse zogenaamde ‘Big Tech’ bedrijven. Hardst getroffen onder hen is niet één van de bekende GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple en Microsoft), maar wel het chipbedrijf Nvidia. Dat bedrijf verloor zo maar even 589 miljard dollar5. Voor zijn aandeelhouders is een deel van de AI-bubbel gebarsten. De laatste twee jaar was Nvidia de rijzende ster aan het firmament van de Amerikaanse technologiebedrijven. Zijn beurswaarde steeg jaarlijks met maar liefst 200 procent. De reden hiervoor is dat Nvidia de computerchips maakt die veruit het meest geschikt zijn om de berekeningen te doen die nodig zijn om AI-modellen te laten werken. Het geeft het bedrijf zowat een monopoliepositie. Want hoewel sinds twee jaar alle grote (Amerikaanse) technologiebedrijven met elkaar wedijveren om het slimste AI-model op de markt te krijgen, was er steeds één winnaar: Nvidia. Want hoe slim de virtuele computermodellen ook zijn, ze kunnen niet bestaan zonder fysieke computerchips die de juiste berekeningen zo snel als mogelijk uitvoeren. De beste van die chips worden gemaakt door Nvidia, die zijn duurste varianten voor wel dertig- tot veertigduizend euro per chip kan verkopen. Als voor een gemiddeld AI-project al snel honderden van zulke chips nodig zijn, dan is de uitdaging duidelijk. De modus operandi van de Amerikaanse computergiganten bestond de laatste jaren uit drie stappen. Eerst probeerden ze zo veel mogelijk gegevens, data, te verzamelen. Dat is de grondstof waarmee AI-modellen gebouwd worden. Hoe meer data men heeft, hoe slimmer de modellen worden. In de eerste jaren van de ontwikkeling beconcurreerden de bedrijven elkaar om zo veel mogelijk gegevens te verzamelen. Privacy of auteursrechten werden daarbij meermaals geschonden. Het gevecht om deze digitale grondstof loopt steeds meer op zijn grenzen. Zo goed als het volledige internet is ondertussen opgenomen in modellen zoals Chat GPT van OpenAI of Gemini van Google.Die strategie botst sinds 2023 op haar beperkingen. Het internet is zo goed als op. Om concurrentieel te blijven, verschoof de focus van de data naar de ‘hardware’, de computerchips waarmee de AI-modellen “getraind” en gebruikt worden. Hoe meer data een model gebruikt en hoe meer complexe functionaliteiten een model moet hebben, hoe meer complexe en snelle computerchips er nodig zijn. Op de verkoop van de beste van deze chips heeft Nvidia bijna een monopolie. Dit duwde zijn aandeel tot astronomische hoogtes. De contouren van het spel waren simpel: diegene die de meeste én beste Nvidia chips bij elkaar kon zetten, zou de race winnen. De grote bedrijven begonnen aan een rotvaart gigantische datacenters uit te bouwen die volgestouwd werden met deze dure chips. Naarmate de datacentra groter worden om de steeds complexere AI-modellen te draaien, verslinden ze steeds meer energie. Want energiezuinig zijn die machines en modellen helemaal niet . Één vraag aan ChatGPT verbruikt evenveel als 25 zoekopdrachten via Google. Maar ook dat was geen probleem voor Big Tech. Microsoft kocht gewoon de kerncentrales op Three Mile Island6. The sky is the limit in AI-land, zo lijkt het wel. Daarvoor moet alles wijken. Geruggesteund door alle grote Big Tech CEO’s, van zijn poulin Elon Musk van Tesla en X, over Marc Zuckerberg van Meta tot Jeff Bezos van Amazon en de bazen van Google, schafte de Amerikaanse president Donald Trump prompt de uitstootbeperkingen af om meer en goedkoper energie te kunnen produceren. Donald Trump kondigde een investering van meer dan 500 miljard dollar aan in Stargate, een nieuw supersized computercentrum dat de toekomst van artificiële intelligentie in Amerikaanse handen moet garanderen. Om voorloper te kunnen blijven in de AI-race hebben de grote kapitalisten honderden miljarden dollars veil. Er zijn al voor honderden miljard aan investeringen in infrastructuur aangekondigd. Een groot deel van die investeringen zou gaan naar de computerchips van Nvidia. Dat versterkte zijn positie fenomenaal.

1. Investor’s Business Daily, “S&P 500: DeepSeek AI Sparks Trillion in U.S. Tech Destruction,” Investor’s Business Daily, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://www.investors.com/etfs-and-funds/sectors/sp500-deepseek-ai-sparks-trillion-in-u-s-tech-destruction/.
2. Financial Times, “DeepSeek: The Chinese Start-Up Changing How AI Models Are Trained,” Financial Times, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://www.ft.com/content/2334d3d9-d744-4d1f-94cc-e328968b41ce.
3. South China Morning Post, “Meet DeepSeek, the Chinese Start-Up Changing How AI Models Are Trained,” South China Morning Post, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://www.scmp.com/tech/tech-trends/article/3293050/meet-deepseek-chinese-start-changing-how-ai-models-are-trained.
4. Disconnect Blog, “DeepSeek Shows the US Failure to…,” Disconnect Blog, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://www.disconnect.blog/p/deepseek-shows-the-us-failure-to.
5. Yahoo Finance, “Nvidia Stock Crash Saw Retail Investors Dump More Than $900 Million into the Name,” Yahoo Finance, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://finance.yahoo.com/news/nvidia-stock-crash-saw-retail-investors-dump-more-than-900-million-into-the-name-174826054.html.
6. BBC News, “DeepSeek en AI: Een Grote Verschuiving in het Technologische Landschap,” BBC News, geraadpleegd op 3 februari 2025, https://www.bbc.com/news/articles/cx25v2d7zexo.