Artikel

De mythen van de NAVO verliezen hun glans

Sevim Dagdelen

—27 september 2024

Zelfontkenning is een essentieel kenmerk van de NAVO. De militaire alliantie is al 75 jaren lang niet wat ze beweert te zijn, zegt auteur en Duits parlementslid Sevim Dagdelen.

Shutterstock

De geschiedenis van de Verlichting leert dat we het zelfbeeld van een persoon of organisatie nooit zomaar voor waar moeten aannemen. Dat inzicht kenden ze bij de oude Grieken al. Boven de tempel van Apollo stond de spreuk: Ken uzelf.

Zelfkennis als essentiële menselijke kwaliteit, zou ook voor organisaties mogen gelden. Bij de NAVO lijkt dat niet het geval.

Meer nog, ontkenning van haar ware aard maakt deel uit van de essentie van de organisatie. Of anders gezegd, de militaire alliantie propageert actief een gunstig maar bedrieglijk zelfbeeld. Verbazingwekkend genoeg wordt de vraag of dit zelfbeeld de werkelijkheid weergeeft bijzonder weinig gesteld.

In feite staat 75 jaar NAVO gelijk aan 75 jaar ontkenning, zij het met een dramatische uitbreiding van schaal en reikwijdte in de afgelopen jaren.

Defensieve organisatie?

Ten eerste is er de centrale mythe van de NAVO als defensieve organisatie is: een gemeenschap van rechtsstaten met als enig doel het verdedigen van het grondgebied van haar leden met respect voor het internationaal recht.

De geschiedenis vertelt een ander verhaal. In 1999 voerde de NAVO zelf, in strijd met het internationaal recht, een agressieoorlog tegen de Federale Republiek Joegoslavië. Tot de oorlogsmisdaden van de NAVO behoorden onder meer de bomaanslag op een televisiestation in Belgrado en een vermoedelijk accidenteel bombardement op de Chinese ambassade, waarbij drie Chinese journalisten omkwamen.

Kaart met de coalitie-interventie in Libië. (Jolly Janner, Wikimedia Commons, CC0)

In Afghanistan was de NAVO vanaf 2003 verwikkeld in een oorlog ver buiten het grondgebied van de alliantie. Twintig jaar later werd de macht overgedragen aan de Taliban, terwijl de omverwerping van de Taliban net het verklaarde doel van de invasie was geweest.

Die twintigjarige oorlog in Afghanistan werd gekenmerkt door talloze oorlogsmisdaden die ongestraft bleven. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse luchtaanval in oktober 2015 op een ziekenhuis van Artsen zonder Grenzen in Kunduz.

De NAVO nam het motto van de musketiers over: allen voor één en één voor allen. In de praktijk betekent dit dat de daden van individuele NAVO-leden ook aan de organisatie zelf moeten worden toegeschreven.

Het Watson Institute van de Brown University in de Verenigde Staten schat het dodental van de Amerikaanse oorlogen in het Midden-Oosten in de afgelopen twintig jaar alleen al op 4,5 miljoen mensen. Oorlogen, zoals die in Irak, waren flagrante schendingen van het internationaal recht gebaseerd op leugens.

De NAVO is geen defensieve organisatie maar een organisatie van illegaliteit en van overtreders van het internationaal recht die, afzonderlijk of als organisatie, op politiek opportunistische basis agressieoorlogen voert.

Democratische rechtsstaten?

Een tweede mythe, misschien wel degene die het meest nadrukkelijk wordt ingeprent, is dat de NAVO een gemeenschap van democratieën zou zijn, die geworteld is in de rechtsstaat. Maar het verleden leert opnieuw dat deze vleiende zelfpresentatie meteen wordt ontkracht.

Tot 1974 werd NAVO-lid Portugal geregeerd door een fascistische dictatuur die bloedige koloniale oorlogen voerde in Angola en Mozambique. Verzetsstrijders werden naar concentratiekampen zoals Tarrafal in Kaapverdië gedreven, waar velen doodgemarteld werden.

Net als het fascistische Portugal waren Griekenland en Turkije beiden lid van de NAVO in de nasleep van hun respectievelijke militaire staatsgrepen.

Sevim Dagdelen is lid van de Duitse Bondsdag en auteur van NATO: A Reckoning with the Atlantic Alliance (Leftword Books, 2024).

De NAVO zelf zette Operatie Gladio op touw. Gladio was een clandestiene organisatie in West-Europa die geactiveerd moest worden wanneer democratisch verkozen meerderheden tegen het NAVO-lidmaatschap dreigden te stemmen. In Italië werden bijvoorbeeld terroristische aanslagen gepleegd in naam van extreemlinkse groeperingen om de Italiaanse Communistische Partij in diskrediet te brengen toen die probeerde een ​​regering te vormen.

Je zou kunnen tegenwerpen dat we hier verwijzen naar een vervlogen tijdperk en dat de NAVO nu klaar staat om te worden opgeroepen in de wereldwijde strijd van democraten tegen autocraten. Maar ook op dit punt moet iedere serieuze waarnemer concluderen dat er iets mis is met dat aspect van het zelfbeeld van de 21e-eeuwse alliantie.

Neem nu bijvoorbeeld Turkije onder president Recep Erdogan. Het heeft herhaaldelijk illegale oorlogen gevoerd tegen Irak en Syrië, islamistische terroristische groeperingen in Syrië gesteund en is, volgens de eigen inschatting van de Duitse regering in 2016, een springplank voor islamisten. Toch is en blijft Turkije tot op de dag van vandaag een gewaardeerd NAVO-lid.

Er waren/zijn bilaterale veiligheidsovereenkomsten, zoals die met het Spanje van Franco, met Saoedi-Arabië en Qatar, zelfs in de volle wetenschap dat deze staten openlijk antidemocratisch zijn. Het enige betekenisvolle criterium voor de omgang met de Alliantie is duidelijk geopolitiek voordeel. De NAVO is geen gemeenschap van democratieën en bestaat ook niet om de democratie te verdedigen.

Respect voor de mensenrechten?

Ten derde beweert de NAVO dat ze de mensenrechten beschermt. Zelfs als we over het hoofd zien hoe de NAVO-acties keer op keer het recht op werk, gezondheidszorg en adequate huisvesting een miljoen keer met de voeten treden,  strookt dit element van de gepropageerde zelfidentiteit evenmin met de realiteit.

Vandaag kwijnen nog steeds gevangenen uit de Amerikaanse Global War on Terror weg in Guantánamo Bay, waar ze al bijna een kwart eeuw zonder vorm van proces worden vastgehouden. Dat is de realiteit van de “mensenrechten” in de leidende NAVO-staat. En de veertien jaar lange kwelling van Julian Assange spreekt boekdelen over het respect voor de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid.

Zijn “misdaad” was het onthullen van Amerikaanse oorlogsmisdaden aan het publiek. Vervolgens werd er een lastercampagne tegen hem gelanceerd, waarbij Hillary Clinton en Mike Pompeo openlijk zijn moord overwogen. Dit is een deel van de realiteit van NAVO’s relatie met de mensenrechten. Gelukkig was de internationale campagne voor Assange succesvol en is hij nu een vrij man. De strijd voor zijn vrijlating illustreert de noodzakelijke strijd voor vrijheid als zodanig in het in het hart van het NAVO-systeem.

Hoogmoed voor de val?

Gezien de onophoudelijke propaganda van de NAVO-mythologie is het bijna een wonder dat niet alleen de steun voor de NAVO wereldwijd afbrokkelt, maar dat juist degenen die het meest blootgesteld zijn aan haar propaganda steeds sceptischer staan ​​tegenover het militaire pact.

In de Verenigde Staten daalde de publieke goedkeuring van de NAVO de afgelopen jaren gestaag, terwijl de meerderheid in Duitsland twijfelt aan het principe van de verdediging van alle leden. Dat wil zeggen dat ze niet langer bereid zijn zich te binden aan artikel 5 van het Noord-Atlantisch Verdrag. Mensen voelen dat de vlag de lading niet dekt.

Terwijl haar verdedigers over de alliantie spreken alsof het eeuwig is, vergaloppeert de NAVO zich met de escalatie in Oekraïne en de uitbreiding van haar werking in Azië.

Net als bij de meeste rijken trapt de NAVO in de val van overextensie. De NAVO lijkt de misrekeningen van het Duitse Rijk in de Eerste Wereldoorlog te herhalen, alleen dan op wereldwijde schaal.

Het Duitse Rijk geloofde toen dat het een oorlog op twee fronten kon voeren. Tegenwoordig wint binnen de NAVO een soortgelijke overtuiging dat zij niet alleen de confrontatie met Rusland en China moet aangaan, maar dat zij zich ook moet engageren in het Midden-Oosten. Dit is een hoogmoedige claim op mondiale hegemonie.

Drie fronten en drie bijeenkomsten

De NAVO ziet zichzelf kennelijk een oorlog voeren op drie fronten. Maar als ze dit zou doen, zou haar nederlaag vanaf het begin zeker zijn.

Gezien dit alles is het niet meer dan logisch dat er drie specifieke bijeenkomsten gepland waren tijdens de NAVO-top.

De eerste was een werksessie gewijd aan het verder opvoeren van de eigen herbewapening van de alliantie.

De tweede was de NAVO-Oekraïne Raad. Daar werd besproken hoe de steun van de NAVO aan Oekraïne kon worden uitgebreid, met een toename van de wapenleveringen en uiteindelijk het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne.

Tot slot vond een sessie plaats met de AP4, oftewel de Asia-Pacific-partners – Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea – en een ontmoeting met de leiders van de EU.

Vijfenzeventig jaar na de oprichting dringt de NAVO aan op een grotere strijdlust in Oekraïne en uitbreiding naar Azië. Het is de bedoeling om de NAVO-isering van Azië te bevorderen en om daar de strategie te implementeren die ze denkt al met succes tegen Rusland te hebben ingezet.

Op dit moment ligt de primaire focus in de Stille Oceaan niet op directe toetreding van Aziatische landen tot de NAVO, maar op de uitbreiding van de invloedssfeer van de NAVO via bilaterale veiligheidsovereenkomsten. En niet alleen met de AP4, maar ook met de Filipijnen, Taiwan en Singapore.

Net zoals Oekraïne wordt gezien als frontlijnstaat tegen Rusland, hoopt de NAVO Aziatische landen als de Filipijnen om te vormen tot uitdagersstaten ten opzichte van China. Het oorspronkelijke doel is om deel te nemen aan een koude proxy-oorlog, maar tegelijkertijd om je voor te bereiden op een hete proxy-oorlog van de VS en de NAVO in Azië.

De NAVO-uitbreiding tot aan de grenzen van Rusland verliep volgens het ‘kook de kikker’-principe. Stapsgewijs werden nieuwe Oost-Europese staten lid om de argwaan van Rusland niet te veel te wekken. Zo gaat het nu ook in Azië. Om China in bedwang te houden haalt de NAVO één voor één de banden aan met landen rond China en bouwt een falanx die klaar is voor oorlog.

Zoals altijd is het doel voorkomen dat je zelf zo’n oorlog hoeft te voeren en toegang te krijgen tot de middelen van de bondgenoten om deze koude en vervolgens hete oorlogen te kunnen voeren. Deze ontwikkelingen worden geflankeerd door economische oorlogvoering, die nu ook tegen China is gericht en waarvan de grootste last wordt gedragen door de economieën van de Amerikaanse cliëntstaten.

De VS en de NAVO volgen een oorlogsmethode die is uiteengezet door de eeuwenoude Chinese militaire strateeg Sun Tzu, die adviseerde dat oorlogvoering zonder eigen middelen het type oorlog was dat een staat zou moeten nastreven.

Het probleem voor de NAVO-strategen hier is niet alleen hun bereidheid om de hele wereld in brand te steken, maar ook het risico tot een intensere alliantievorming tussen de staten die de NAVO afwijzen. Voor die staten wordt groepering een noodzaak om hun eigen soevereiniteit te beschermen. Zo stimuleert het NAVO-beleid de opkomst van de BRICS-landen en andere samenwerkingsverbanden in het Globale Zuiden..

Paradoxaal genoeg bevorderen de VS en hun NAVO-bondgenoten een multipolaire wereld. Met haar onvoorwaardelijke steun aan de extreemrechtse regering van Benjamin Netanyahu verliest de NAVO nu helemaal alle morele legitimiteit in het Zuiden, omdat ze wordt gezien als medeplichtig aan Israëlische oorlogsmisdaden.

De mythen van de NAVO verliezen hun glans.

De strategieën van de alliantie bezwijken onder haar eigen imperiale overextensie. Wat we nu nodig hebben is een staakt-het-vuren en de start van onderhandelingen in Oekraïne. Ook het agressieve beleid in Azië moet stoppen. Uiteindelijk is de strijd tegen de NAVO ook een strijd om de eigen soevereiniteit. In plaats van een alliantie van cliëntstaten van de VS, moet Europa zijn eigen weg gaan. Een eerste stap zou zijn dat we ons niet langer voor de gek laten houden door een militaire alliantie die haar agressieve strategie financiert door lidstaten die besparen op sociale uitgaven en publieke voorzieningen.

 

Het artikel is een licht bewerkte versie van de toespraak die Sevim Dagdelen uitsprak op het symposium “No to NATO, Yes to Peace” in Washington DC op 6 juli 2024.